ผ้าหม้อห้อม (ฉบับป้าเหลือง) ต.ทุ่งโฮ้ง อ.เมือง จ.แพร่

                     เชื่อว่าคนส่วนใหญ่รู้จักผ้าหม้อห้อม  หากพูดถึงผ้าหม้อห้อมแล้ว เราก็จะนึกถึงกลิ่นอายความเป็นล้านนาอยู่สูงและนึกถึงภาพของชาวบ้านสวมใส่ผ้าหม้อห้อมกันอย่างเป็นวัฒนธรรมที่สวยงาม
                     แต่หลายคนคงอยากจะรู้ว่ากว่าจะเป็นผ้าหม้อห้อมที่มีสีสัน ลวดลายที่สวยงามและน่าอนุรักษ์นั้นมีอย่างไรบ้าง วันนี้เราจะพาทุกคนไปทำความรู้จักและดูวิธีทำจากต้นฉบับแท้ๆ จากป้าเหลือง ที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ และได้รับรางวัล OTOP ระดับ 5 ดาว ⋆⋆⋆⋆⋆ ของดี จ. แพร่ ไปดูกันเลยคะ

☺เริ่มแรกเราจะพาทุกท่านเข้าสู่บ้านป้าเหลืองกัน 😊

ที่ตั้ง : บ้านเลขที่ 227 หมู่ 6 ต.ทุ่งโฮ้ง อ.เมือง จ. แพร่

ยินดีต้อนรับสู่บ้านป้าเหลือง

หม้อห้อมคืออะไร ?

             บางคนอาจจะคิดว่า คำว่า "หม้อห้อม"นั้น อาจจะหมายถึง หม้อปั้น หรือ ผลิตภัณฑ์ที่เป็นลักษณะบรรจุของได้ มันก็มีความจริงแค่บางส่วน ซึ่งคำว่า 'หม้อ' นั้น ก็คือ โอ่งหรือ ภาชนะนั้นแหละคะ ส่วนคำว่า 'ห้อม' คือพืชล้มลุกหนึ่งที่ชื่อ ห้อม(ต้นห้อม) สามารถให้สีออกมาเป็นสีเขียวหรือสีฟ้านั้นเอง เพียงแต่หม้อนั้นใช้สำหรับเก็บสีที่มาจากต้นห้อม(ต้นคราม)ไว้สำหรับย้อมผ้า จึงเรียกผ้าที่ทำจากต้นห้อมว่า หม้อห้อม   

ต้นห้อม

≫มาดูวิธีทำหม้อห้อมกันเลยค่ะ ≪

ขั้นตอนที่ 1 ; การทำสีคราม 

  

1.ต้นครามที่มัดแล้ว  2.น้ำด่าง  3.ปูนขาว  4.น้ำขี้ถา

1.1 ให้ตัดต้นครามตอนอากาศเย็นๆ นำมาเป็นมัดเป็นท่อนๆ จากนั้นแช่น้ำเปล่า 2 คืน#ผลที่ได้น้ำที่แช่จะมีสีเขียวๆ
1.2 นำน้ำปูนขาวผสมกับน้ำครามแล้วใส่ปูนขาว จากนั้นตีแรงๆ (คนสมัยก่อนเรียกว่าซวกคราม) ตีจนฟองเป็นสีน้ำเงินแสดงว่าพอดีกับปูน จึงปล่อยให้ตกตะกอน เรียกว่า "หัวคราม''

1.3 นำหัวครามเทลงไปในน้ำกรองขี้เถา จากนั้นคน 3-5 วัน แล้วสังเกตให้น้ำเป็นสีเขียว แสดงว่าทำหม้อห้อมได้ *หากยังไม่ได้สีเขียว ให้ใช้นำชาวข้าวกับน้ำมะขามส้มผสมลงไปแล้วคนอีก 1 วัน สีเขียวจะขึ้น

ขั้นตอนที่ 2 ; การพิมพ์ลวดลาย

ยินดีต้อนฮับสู่โรงพิมพ์เทียน เจ้าาาาา!!!

      คุณพรรณี ทองสุข (พี่นี) เป็นลูกสาวของป้าเหลือง

พี่นีจะสอนการทำลวดลายบนผ้าหม้อห้อม

 1.นำแม่พิมพ์จุ่มน้ำเทียนต้ม (น้ำเทียนต้องร้อน)
2.เมื่อจุ่มแล้วนำมาปั๊มบนผ้าฝ้าย
3.นำไปตากในที่ร่ม (ถ้าตากแดดเทียนจะละลาย)

ลวดลายที่ได้จากการปั๊มเทียน

ขั้นตอนที่ 3 ; การย้อมสี

โรงย้อมสี

1. ผลิกผ้าในน้ำคราม 7-8 นาที จนทั่วเนื้อผ้า (กรณีที่เป็นผ้าที่มีลวดลาย)

2. ตากในที่ร่ม (ถ้าตากแดดเทียนจะละลาย ทำให้ลวดลายหายไป)

3. นำมาลอกเทียนออกในน้ำร้อน ๆ

ลวดลายจากการพิมพ์

ผลิตภัณฑ์ผ้าหม้อห้อมระดับ 5 ดาว ★★★★★

เสื้อหม้อห้อม

ผ้าปูโต๊ะ

😊บทสัมภาษณ์ป้าเหลือง น่ารักๆ 😊

นางเหลือง ทองสุข อายุ 75 ปี  อาชีพ เจ้าของธุรกิจผ้าหม้อห้อม

วิธีการทำให้สีตกลดน้อยลง ?

▶  นำไปแช่น้ำเกลือ น้ำส้มสายชู 

ยายกล่าวว่า “หม้อห้อมแท้สีต้องตก”

กลุ่มลูกค้าส่วนใหญ่คือใครบ้าง?

▶ กลุ่มนักท่องเที่ยว คนท้องถิ่น และ ผู้ประกอบการจากกรุงเทพฯ

หน่วยงานใดเข้ามาสนับสนุนบ้าง ?

▶หน่วยงานพัฒนาชุมชนเข้ามาแนะนำการรูปแบบการตลาด บางทีมีงบประมาณมาให้ โดยให้สมาชิกมาอบรบ

อยากให้คุณยายฝากเกี่ยวกับผ้าหม้อห้อมให้กับคนรุ่นหลัง ?

            "อยากฝากหม้อห้อมให้สนับสนุนและช่วยอนุรักษ์ ผ้าหม้อห้อมไว้นานๆ อย่าให้จางหายไป เพราะปกติหม้อห้อมเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดแพร่

               ยายอยากให้ใช้ผ้าหม้อห้อมต่อไป  เพราะตอนนี้ก็ดังไปทั่วโลกแล้ว ที่นี้เป็นบ้านแหล่งท่องเที่ยวของชาวต่างชาติ ฤดูหนาวเขาจะมาท่องเที่ยว ถ้าเขามาเราก็สาธิต ย้อมให้เขาดู หลังจากนั้นเขาก็จะแวะไปที่ร้าน เขาก็จะซื้อติดไม้ติดมือไป  เพราะเขามาดูว่าที่ไหนยังมีการอนุรักษ์ ภูมิปัญญาอยู่ ลูกค้าก็จะมาแวะที่นี้"

วิดีโอประกอบเรื่องราว โดย สุดารัตน์ พ่วงพี
พี

😊ขอขอบพระคุณ ☺

คุณเหลือง ทองสุข (ป้าเหลือง)

และ

คุณ พรรนี ทองสุข (พี่นี)

ผู้ให้ความรู้เรื่องผ้าหม้อห้อม

ผ้าหม้อห้อม (ป้าเหลือง) ต.ทุ่งโฮ้ง อ.เมือง จ.แพร่ โดย สุดารัตน์ พ่วงพี อนุญาตให้ใช้ได้ตาม สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกัน 4.0 International.